Informatieavonden SOVW zeer druk bezocht

HAARLO – Onlangs heeft SOVW twee voorlichtingsavonden georganiseerd voor omwonenden van het windtur- bine project Avinkstuw. De opkomst was overweldigend. Veel informatie is aan bod gekomen over windturbines waarbij het volledige verhaal werd verteld. Eén van de sprekers was dr. Fred Jansen, gepensioneerd geoloog en klimaatonderzoeker. Ronduit schokkend was zijn betoog over de geluids- norm en slagschaduw. De avonden werden geopend door Han Meerbeek, voorzitter SOVW. Kort werd het proces geschetst dat is ingezet door de initiatiefnemers, waarbij de eenzijdige berichtgeving vanuit de initiatiefnemers als een kritisch punt naar voren werd gebracht. Het volledige verhaal moet worden verteld en daarom heeft SOVW twee voorlichtingsavonden georganiseerd voor omwonenden.

Windturbines dragen amper bij in het verlagen van de CO2 uitstoot 

Vervolgens nam dr. Fred Jansen, gepensioneerd geoloog en klimaatonderzoeker, het stokje over. Hij heeft uitvoerig uiteengezet wat niet verteld wordt door de rijksoverheid, energieproducenten en de windturbinesector. De opbrengst van windenergie wordt vaak vergeleken met het huishoudelijke elektriciteitsgebruik en komt zo in de buurt van 30% of meer. Dit lijkt een indrukwekkende presta- tie, die suggereert dat windenergie op even indrukwekkende wijze helpt om fossiele brandstoffen te vervangen. Maar dit laatste is niet juist. De opbrengst blijft ongeveer 0,8%, en de vermeden hoeveel- heid uitgestoten CO2 is dan ook op deze 0,8% gebaseerd.

Geluidsnorm windturbines deugt niet
Schokkend was de informatie over de geluidsnorm. De geluidsregels waren tien jaar geleden een ob- stakel voor de uitbreiding van wind-op-land. Daarom is in 2011 een jaargemiddelde norm (47 decibel Lden) ingesteld die een aanzienlijke verhoging van de geluidsbelasting betekent. Volgens deze norm mogen windmolens nu overal driemaal zoveel ernstige hinder veroorzaken als snelwegen en vlieg- verkeer. In de praktijk leidt de nieuwe norm tot een gemiddelde nachtelijke belasting van 44 decibel veel hoger dan voor een agrarische activiteit is toegestaan. De helft van de tijd zal dus aanzienlijk meer dan 41 decibel, de wettelijke norm, heersen. Nederland hanteert verreweg de ruimste norm in West-Europa, overal elders is de norm minstens tweemaal zo streng.

Geluidsnorm is niet te handhaven
Voor een turbine met een tiphoogte van 250 meter komt de norm van 47 db Lden neer op een af- stand van ca. 550 meter, turbines van deze hoogte zijn nog nergens in Nederland geplaatst. Maar bij deze norm is de ernstige hinder voor de bewoners nog steeds driemaal zo groot als van snelwegen is toegestaan. Een norm die recht doet aan ons stille landelijke gebied vraagt om een afstand van min- stens 1000 meter. Daarnaast is handhaving van de geluidsregels onuitvoerbaar. De geluidsnorm be- treft een gemiddelde over een heel jaar: uitschieters naar boven komen met regelmaat voor. Con- trole is alleen mogelijk op basis van gegevens van de fabrikant en de exploitant van de windturbines en de gemeente is van hun welwillendheid afhankelijk. Dit betekent dat de rechtspositie van de om- wonenden direct in het geding komt. Er bestaat immers geen enkel moment waarop het geluid bij een woning aan een bepaalde waarde moet voldoen. Een geluidsmeting, hoe hoog ook, kan dan ook nooit vertellen of aan de norm wordt voldaan. Bij de handhaving ontbreekt zo iedere relatie met een door bewoners ervaren, of zelfs meetbare geluidsbelasting, wat tot grote rechtsonzekerheid leidt.

Slagschaduw is gekmakend
Volgens de Nederlandse norm mag gemiddeld niet meer dan 17 dagen per jaar langer dan 20 minu- ten slagschaduw optreden. In de praktijk komt dit neer op meer dan 10 uur per jaar. Hoe dit precies moet worden berekend is niet duidelijk voorgeschreven. Dit maakt handhaving praktisch onmogelijk. Temeer omdat het ook hier weer over een totaal over een jaar gaat en de gemeente afhankelijk is van gegevens van de exploitant.

Huizen van omwonenden vrijwel onverkoopbaar
Huizen in de buurt van windturbines worden minder aantrekkelijk, staan langer te koop en brengen minder op. Dit is al het geval als er alleen nog maar plannen zijn, nu dus. Toekomstig omwonenden moeten er serieus rekening mee houden dat hun woning nu al onverkoopbaar is en ook onverkoop- baar blijft als de plannen doorgaan. Ook rechters zijn van mening dat windturbines de waarde van huizen doen dalen. Uitspraken over de OZB-waarde van woningen tot op 2 km afstand leidden tot een waardevermindering van 8-30%, en een enkele van 51%.

Participatie: je betaalt mee aan je eigen overlast
Initiatiefnemers proberen omwonenden vaak te verleiden om te participeren in het project, zo kun- nen zij meedelen in de opbrengsten van de winturbine en zijn zij “mede eigenaar”. De opbrengsten staan in geen enkele verhouding tot de waardevermindering van de woning en de gezondheidsklach- ten. Je betaalt dubbel – eerst via de belasting voor de enorme subsidies op windturbines en vervol- gens voor het bedrag dat je inlegt als “mede eigenaar” van de windturbine – voor je eigen overlast. Overigens heeft de commerciële marktpartij Windunie een aandeel van 10% (minimaal) in het wind- park Avinkstuw. 100% lokaal eigendom, zoals de initiatiefnemers alsmaar noemen, is dus niet reali- seerbaar. De winst die de Windunie maakt op het project Avinkstuw blijft niet in Berkelland.

Gezondheid: een serieus risico
Dirk van Noort, arts en woonachtig in Eibergen, heeft kort de impact van windturbines op de ge- zondheid van omwonenden toegelicht. In Nederland probeert men gezondheidsklachten te negeren en te bagatelliseren onder de noemer dat dit wetenschappelijk onvoldoende is aangetoond. In het buitenland zijn er diverse studies gedaan naar de gezondheidsschade en ook in Nederland zien we nu steeds meer deskundigen/artsen die aan de noodrem trekken en terecht opmerken dat windtur- bines wel degelijk ziekmakend zijn. Geluidsoverlast kan onder meer leiden tot slapeloosheid, con- centratieproblemen, burn-out verschijnselen en hartproblemen.
Daarnaast is gebleken uit seismologisch onderzoek dat de windturbines trillingen in de bodem ver- oorzaken die tot op een afstand van 80 kilometer nog waargenomen kunnen worden.

Vervolgtraject
Vervolgens heeft SOVW het vervolgproces kort toegelicht. SOVW heeft inmiddels een advocaat in de arm genomen (Anne van Nus van DOKK advocaten). Als de plannen concreet worden gaat de advo- caat de omwonenden ondersteunen bij de Raad van State en een schadeclaim voorbereiden namens de omwonenden als de plannen worden doorgezet. Het gaat om de werkelijke schade, waaronder de enorme waardedaling van de woningen. Ook bedrijven in het overlastgebied (= 10 keer de tiphoogte: tot 2,5 kilometer van de windturbine) komen hiervoor in aanmerking. Vergelijk het met een claim die in Groningen wordt uitgekeerd aan inwoners die veel schade ondervinden door de gas- boringen.

SOVW adviseert de direct omwonenden om niet akkoord te gaan met een grondvergoeding. Deze grondvergoeding is een fooi en is geen compensatie voor de overlast en waardedaling van de wo- ning. Door het accepteren van de grondvergoeding worden omwonenden door de initiatiefnemers “afgekocht” en kunnen ze later geen bezwaar meer maken.