BERKELLAND – De vele liefhebbers van het werk van de grote Achterhoekse schrijver H.W. Heuvel (1864-1926) komen enorm aan hun trekken. Het derde en laatste boek in een reeks wordt al zaterdag 22 oktober in de Joriskerk in Borculo gepresenteerd. Een nieuw Oolde, luidt de titel. Hierin staat het slot van de verhalen uit zijn Gelselaarse en de daarop volgende Borculose periode. Binnen drie jaar weet hiermee een naar hem genoemde studiekring de Oolde-trilogie af te ronden.
In dit nieuwe boek, met voor een groot deel niet eerder gepubliceerde verhalen van Heuvel, komt als vanzelf een vraag naar voren. In hoeverre kregen achtereenvolgens Gelselaar, Borculo en Tongeren, de geliefde buurtschap waar zijn schoonouders woonden, een soortgelijke betekenis als zijn geboorteplek Oolde, een ‘nieuw Oolde’? De presentatiebijeenkomst van het bij uitgeverij Aspekt verschijnende boek is voor iedereen vrij toegankelijk en begint die zaterdagmiddag om twee uur. Ben van Dijk voert in deze bijeenkomst aan de hand van oude beelden de bezoekers mee door het Borculo van meester Heuvel.
Meesterwerk in 2020 heruitgegeven
In 1927 verscheen postuum Oud-Achterhoeksch boerenleven het geheele jaar rond van ‘meester’ (onderwijzer, streekhistoricus en volkskundige) Hendrik Willem Heuvel. Het bleek een meesterwerk te zijn, waarin Heuvel het plattelandsleven van zijn jeugd beschrijft, bezien door de ogen van een twaalfjarige jongen, van januari tot december. In 2020 verscheen een herziene en geannoteerde twaalfde uitgave van het werk met duizenden voetnoten, getiteld Oolde, mijn Oolde. in 2021 gevolgd door Weg van Oolde in 2021, waarin Heuvel zijn ‘vormende jaren’ beschrijft, tussen zijn veertiende (1878) en zijn zevenentwintigste levensjaar (1891), het jaar van zijn huwelijk.
Gelselaar, Borculo en omgeving
Heuvel heeft onnoemelijk veel méér over zijn leven geschreven, waarvan het grootste deel echter nooit eerder verschenen is. Dit derde en laatste deel van deze Oolde-trilogie, Een nieuw Oolde, opnieuw ruim voorzien van noten, andere toelichtingen en toegiften, volgt eerst de biografische schetsen die Heuvel geschreven heeft over zijn Gelselaarse periode (1890 tot 1901). Over zijn daaropvolgende Borculose tijd (vanaf 1901) heeft Heuvel niet iets dergelijks nagelaten wat vanwege zijn relatief vroege dood in 1926 ook niet te verwonderen is. Wel bevat dit dikste deel (562 pagina’s) heel veel werk dat Heuvel in deze Borculose tijd geschreven heeft, en dat ook licht werpt op zijn verblijf in dit stadje. De langste hoofdstukken gaan over Heuvels tocht langs de Berkel (naar de bron in Duitsland en terug) en over zijn bezoeken aan het Zwilbroek. Ook is er veel aandacht voor de stormramp die Borculo in 1925 trof. Plaatsen in de omgeving als Neede (met De Kamp), Geesteren (huis Hagens) en Markvelde (verdwenen watermolen) komen er eveneens in voor.
Deze uitgave is verzorgd door Leo van Dijk, Arend Heideman, René Nijhof, Willem Ouweneel (hoofdredactie), Tonny Roeterdink en Gerda Stokreef-Braakman. Het bij Uitgeverij Aspekt verschijnende boek Een nieuw Oolde is verkrijgbaar in de boekhandel en is tijdens de presentatiebijeenkomst tegen contante betaling ook te koop. De verkoopprijs € 32,95 bedraagt en dat het isbn-nummer is: 978946462877.
Foto’s:
1. Op het omslag van het nieuwe boek met verhalen van H.W. Heuvel prijkt een ruim eeuw oude ansichtkaart uit Gelselaar van boerderij De Benneker, met endskamer. Heuvel was van 1890 tot 1901 schoolhoofd in dit dorp, waar ook de eerste hoofdstukken in het boek over gaan.
2. Het nieuwe ‘meestershuis’ in Borculo (rechts, Heuvel staat ervóór met hoed) en links daarvan School 3 (de ‘Boerenschool’), beide sinds 1912. Het huis staat er nog, de school is afgebroken.
3. Het gezin van H.W. Heuvel rond 1905 in Borculo: van links naar rechts Dina, moeder Derkje, Henk, vader Hendrik Willem en Johan.
