Exclusief: Prakke vertelt over Canada

CANADA/EIBERGEN – Dit is een artikel over vroeger, en wat ik als emigrant in Canada heb meegemaakt en nu via Nieuws uit Berkelland er over zal vertellen, wat ik nooit eerder gedaan heb in de media. Waarom Nieuws uit Berkelland? Omdat Roy Nijman, waar ik respect voor heb al jaren emailt over bomen in de Achterhoek. Hij houdt mij altijd op de hoogte van het nieuws uit mijn geboorteplaats.

Mijn Nederlands, na 47 jaar in Canada gewoond te hebben schrijf ik waarschijnlijk niet zonder taalfouten. Mijn verontschuldigingen daar voor. In 1962 ging ik op een uitnodiging van een grond eigenaar naar Canada om een boerderij op te zetten. Toen ik in november in Montreal aankwam lag er voor mij veel sneeuw. Je leert hoe je met sneeuw om moet gaan en ben altijd nog dankbaar dat mijn vrouw To, lang en warm ondergoed in de koffer stopte op aandringen van mijn moeder want het was koud. To bleef in Nederland, waar wij getrouwd waren, omdat ik ‘eerst de kat uit de boom wilde kijken’ in dat land. Ja, ik beleefde heel veel. Ik ging een avond met iemand naar een bar om een biertje te drinken, Dat deed ik ook op de Hagen in Eibergen. Maar toen ik in deze bar kwam, zat er een man die opende kannetjes met…hondenvoer met een blik opener. Dan denk je wel even, in wat voor land ben ik aangekomen.

De boerderij werd nooit opgezet omdat de grondeigenaar geen geld had. Ik ben niet de enigste die onder valse voorwaarden naar Canada is gelokt, maar ik wilde perse doorzetten om een nieuwe toekomst voor mijn vrouw en zoon op te zetten. Ik ging uit de stad weg en werkte op een boerderij. Natuurlijk zijn er veel dingen voorgevallen, maar die bewaar ik voor een middag of avond als ik weer naar Eibergen kom.

Het volgende voorjaar kwam mijn vouw en zoon die naar mijn vader (Jan E) vernoemt was naar Canada. Ik werkte nog op een boerderij toen zij kwam. Dat voorjaar was de tijd om ‘Maple Syrup’(stroop) te maken. Dat is ook iets om nooit te vergeten. Het tappen van de bomen en het koken van het sap is zwaar werk, speciaal als je door het bos tot je knieën in de sneeuw loopt met paard en wagen. Later werd er een tractor gebruikt. Drijf nat kwam je ‘s avonds thuis de  kleren werden meteen ophangen bij de kachel.

Niet lang daarna werd ik directeur van een melkboerderij, wat ons beiden niet beviel en ik omschakelde naar de tuinbouw. Dit is waarschijnlijk omdat ik dat heb van mijn moeder. Die was ook altijd met planten bezig. Zij ging op de fiets tuinen keuren. Later werd zij erevoorzitter van Groei & Bloei. Meest van mijn jaren was ik een verkoper bij een kunstmest/grondstoffen & zaden firma. Dat resulteerde in het ontwikkelen van voetbal velden en golfbanen. Heel veel grond ‘samples’ heb ik getest voor de vele tuin liefhebbers in de provincie Quebec en Ontario. Schreef dan een rapport wat er gedaan moest worden.

Toen kwam er een dag dat ik werd gevraagd om een radio programma voor beginners en gevorderde tuinierders te doen. Elke zaterdag morgen konden de mensen opbellen en vragen stellen over tuin problemen. Ook dit was een grote ervaring, wat ik een paar jaar gedaan heb. Gekke vragen? Natuurlijk. Maar op een zaterdag morgen, om half tien in de morgen belde iemand op om te vragen over een struik. De persoon kon niet uit zijn woorden komen omdat hij ‘stomdronken’ was. Afsluiten,volgende vraag. 

Ik werkte samen met contractors bij het aanleggen van de voetbalvelden voor Canada’s nationaal voetbal team. Ook was het voor mij een eer om bij de Queen’s Universiteit, Kingston, Ontario de consulent te zijn voor de voetbal- en hockeyvelden voor vele jaren. Omdat ik kunstmest verkocht, bezocht ik ook heel veel tuincentra’s en golf banen in Ontario. Nederlanders waren eigenaar van 68 % van alle tuin centrums in die tijd. Nu is dat wel wat veranderd.

Jaren werkte ik samen met een school voor minder ontwikkelde kinderen om alles over het groeien van zaadjes en planten te leren. Maakte toen een “ tuin kalender” voor de kinderen. Met deze ‘tuin kalender’ hielden de kinderen bij wat er gedaan moest worden gedurende die tijd van het jaar. Dit tuinier programma gebruikte ik , maar net iets anders, met Kanker patientjes in McMaster Universiteit in Hamilton,Ontaro een kinderziekenhuis. Deze kinderen waren heel ziek, maar met planten kun je alles doen. Weet u welke planten ik veel gebruikte in het voorjaar? Dat waren de viooltjes. Zekere variëteiten hebben ‘een gezicht’ in de bloem. Na ze geplant te hebben stonden ze naast het bed. Als er geen bezoek kwam of als ze zich alleen voelde, konden ze daar tegen praten.

Ook planten wij gras zaad omdat dat snel groeide. Pappie en mammie gebruiken de gras machine om het gras te maaien thuis, maar het kindje gebruikte een schaar om het gras kort te houden in de ziekenhuis kamer. Altijd was er wat om over te praten als er iemand op bezoek kwam in plaats van de ‘chemo’ waar ze door heen gingen. Jammer genoeg was er een dr. die het tuin programma annuleerde, omdat hij ‘bang was’ dat de aarde wat we gebruikten niet goed was voor zijn patiënten. We gebruikten geen aarde maar een mengsel van turf molm etc. De dr. wist niets van tuinieren hoorde ik later.

Ja we gingen naar de kerk en was daar met To ook vaak mee bezig, al werkte zij als een verpleegster in het ziekenhuis. Op een gegeven zondag was er geen zondag school leraar. Toen werd ik gevraagd om te helpen. Weet u wat ik de volgende week deed? Ik gebruikte de krant en haalde daar een artikel uit wat belangrijk was gedurende die tijd. Dan keek ik in de bijbel en vergeleek het daar mee en vond een ‘schrijven’ dat er mee te maken had. Zondag morgen als de kinderen kwamen, een kind las de krant voor de klas en de anderen moesten het in de bijbel opzoeken. Wat bereik je er mee? De kinderen leren de bijbel te gebruiken. Hoeveel kinderen lezen de krant dezer dagen, laat staan de bijbel? 

De Prakke’s kwamen via het Ruinerwold (Drenthe), waar Jan Jans Prakke een landbouwer was naar Eibergen, waar hij was benoemd tot hoofd van de school. Hij trouwde met Johanna Gesina Hagens waardoor hij met een echt Eibergse familie inburgerde. Jan Jans had vijf kinderen. De oudste zoon was mijn overgrootvader (Jan E.) die geboren was in 1827. Hij was degene die met zijn broer Herman de leerlooierij en drijfriemen fabriek begon. Bekent als Gebroeders Prakke. Villa Prakke (wat nu een apartement is) aan de Grotestraat, was mijn grootvader en grootmoeders huis. Mijn vader is daar geboren net als zijn andere vijf broers. Ik ben geboren in het huis er tegenover, de ’Overkant’, dat is Grotestraat 83.    

Kees Prakke, Canada